Unesco-Welterbe Zollverein in Essen, © Simon Erath

Essense omwenteling

De eerste stappen naar de Moderne

Het aantal architectonische highlights van de jaren '20 en '30 van de vorige eeuw is in nauwelijks een andere Ruhrgebied-stad zo hoog als in Essen. Ze duiden op de nauwe verbinding tussen Bauhaus en Folkwang. Het Museum Folkwang onderhield in 1923 drukke contacten met het jonge Bauhaus in Weimar en diverse leerlingen van het Bauhaus, zoals bijvoorbeeld Josef Albers, bezochten eerst de Folkwang-school, voordat ze verder leerden aan het Bauhaus.

Museum Folkwang, Neubau Foyerr, © Giorgio Pastore

Na de eeuwwisseling beleefde de Ruhrgebied-stad Essen een omwenteling in de Moderne. Verbanden zoals de 'Emschergenossenschaft' of het 'Ruhrverband' vestigden zich in de stad. Vanwege het toenemende aantal medewerkers werden de recreatiegebieden in de buurt van de stad aangelegd en nieuwe woonwijken gebouwd, zoals bijvoorbeeld Margarethenhöhe, één van de eerste voortuinsteden van Duitsland.

Door de verplaatsing van de belangrijke kunstverzameling van Karl Ernst Osthaus van Hagen naar Essen in 1922 ontstond het Folkwang-idee en Essen werd niet alleen de 'Folkwang-stad', maar ontwikkelde zich ook steeds verder tot een opkomend cultureel en artistiek centrum van het industriële Westen en het zwaartepunt van de moderne kunst- en architectuurwereld. Hiertoe bijgedragen hebben de oprichting van de 'Kunstverein Folkwang' in 1924, de eerste ontwerpen voor het Museum Folkwang in 1925 en de samenvoeging van de Folkwang-school voor muziek, dans en taal met de ambacht- en kunstschool tot de 'Folkwangschule für Gestaltung' in 1928.

Siedlung Margarethenhöhe, Essen, © Simon Erath

Top-tips

Bauhaus in Essen

Woonwijk Margarethenhöhe

Tip 1
In 1906 ontstond de woonwijk Margarethenhöhe. De wijk werd verwezenlijkt door de stad en de familie en firma Fried. Krupp. Vormgegeven werd de wijk door de architect Georg Metzendorf. Naast de vormgeving van de huizen en het interieur liet hij bovendien ook monumenten en kunstwerken plaatsen in de wijk. De architectonische schatten trokken kunstenaars en beoefenaars van het kunsthandwerk aan, die aldaar hun ateliers inrichtten. Een voorbeeldwoning toont tegenwoordig de woonculturele standaarden van Georg Metzendorf en kan in het kader van een rondleiding worden bewonderd.
www.ruhrmuseum.de

UNESCO-werelderfgoed Zollverein

Tip 2
In 1932 gingen de architecten Fritz Schupp en Martin Kremmer achter de tafels voor de bouw van de centrale schacht Zollverein XII en zetten nieuwe architectonische maatstaven. De in de stijl van het sociaal realisme gebouwde stalen vakwerkgebouwen zijn een uitstekend voorbeeld voor de toepassing van de vormgevingsconcepten van de Bauhaus-architectuur in een industriële samenhang en werden geheel volgens de Bauhaus-grondregel 'form follows function' gebouwd. Dit functionele principe verbindt Zollverein met de toekomstgeoriënteerde visies van het Bauhaus-tijdperk.
www.zollverein.de

Auferstehungskirche

Tip 3
De Auferstehungskirche in Essen geldt als toonaangevend bouwwerk van de moderne kerkbouw. De kerk werd op basis van de ontwerpen van de architect Otto Bartning in 1929/30 gebouwd. Met de materialen staal, beton en baksteen bekende Bartning zich zowel tot de Moderne alsook tot het Ruhrgebied.
www.auferstehungskirche-essen.de