Kasteel Monschau werd waarschijnlijk gebouwd aan het begin van de 13e eeuw. In het midden van de 14e eeuw werd het complex uitgebreid en omsloten door machtige gordijnmuren en kantelen. Deze bijna onneembare vesting van de machtige graven van Jülich werd in 1543 door keizer Karel V met zwaar geschut belegerd en uiteindelijk veroverd en de stad geplunderd. Het kasteel werd alleen hersteld om de verdediging van het lager gelegen kasteel uit te breiden.
De Fransen confisqueerden het kasteel als nationaal bezit en verkochten het. De privé-eigenaren waren echter niet in staat om het uitgebreide complex te onderhouden. Ze lieten de daken verwijderen in 1836/37 om vrijgesteld te worden van de bouwbelasting. Het kasteel raakte snel in verval. Pas rond de eeuwwisseling probeerde de provincie het verval een halt toe te roepen. Het kasteel werd beveiligd, gerepareerd en gerenoveerd.
Na de Eerste Wereldoorlog nam een jeugdherberg zijn intrek in de westelijke vleugel. Kasteel Monschau blijft tot op de dag van vandaag levendig en uitnodigend als "jeugdkasteel".
Christo heeft het in 1971 zelfs ingepakt en het wordt het middelpunt van Monschau wanneer het kasteel en de stad verlicht zijn.
