Hagense impulsen

Osthaus, Folkwang en de Hohenhof

Karl Ernst Osthaus, Folkwang-museumoprichter en kunstbeschermer, heeft zijn geboortestad gebruikt als experimentele locatie van de Moderne. Hier wilde hij zijn idee van een 'Kunst voor iedereen' verwezenlijken. In 1902 opende hij met het Folkwang museum het wereldwijd eerste museum voor moderne kunst. Hier heeft Osthaus Walter Gropius, de oprichter van het Bauhaus, niet alleen voorzien van projecten, maar ook zijn weg naar Weimar gestimuleerd. Van de nauwe vriendschappelijke verbinding getuigen tegenwoordig ongeveer 400 brieven en documenten in het Karl Ernst Osthaus-archief in Hagen. Tijdens diverse rondleidingen kunnen de tot heden behouden gebleven sporen van de Hagense impuls worden ontdekt.

Osthaus Museum Hagen, © Werner Hannappel

Osthaus heeft met omvangrijke initiatieven in zijn geboortestad Hagen met tal van aspecten, die het Bauhaus nastreeft, een stempel opgedrukt. Zo heeft hij zich bij Henry van de Velde ervoor ingezet, Gropius voor de voortzetting van de 'Weimarer Kunstgewerbeschule' voor te stellen, die dan vanaf 1919 doorging onder de naam Bauhaus. Henry van de Velde op zijn beurt, oprichter van de 'Weimarer Kunstgewerbeschule' was sinds de eeuwwisseling een belangrijk adviseur van de jonge museumoprichter Osthaus. De vlaamse bouwkunstenaar kon in Hagen dankzij Osthaus meervoudig zijn vormgevende concepten verwezenlijken: Naast enkele villa's zijn moeten met name de interieurvormgeving van het Folkwang museum en de Hohenhof.

Top-Tipps

Hohenhof: Kruispunt van de Moderne

Tip 1
Door Henry van de Velde gebouwd, bewoond door Karl Ernst Osthaus, bezocht door Walter Gropius: De Hohenhof is het highlight onder de bouwwerken van de villakolonie Hohenhagen. In 1908 was het huis, diens plattegrond de vorm van een dubbele haak heeft, instapklaar. Van der Velde maakte de binnenhuisarchitectuur volledig uit één gietsel en vormde meubelen, wanddecoraties en vloerbekledingen, lampen en stoffen, kookgerei en bestek helemaal volgens eigen ontwerpen. Als een afdeling van het Osthaus Museum Hagen biedt het huis tegenwoordig, naast de in de oorspronkelijk behouden gebleven en geconstrueerde vertrekken, onder andere objecten van Peter Behrens en J.L.M. Lauweriks.
www.osthausmuseum.de/hohenhof

Huizen 'am Stirnband'

Tip 2
De Nederlandse architect Jan Ludovicus Mathieu Lauweriks realiseerde in de straat 'Am Stirnband' negen huizen, waarvoor de architect een geheel door hemzelf ontwikkelde systeemleer gebruikte voor diens vormgeving. Elk huis is individueel vormgegeven, maar vormen door de steeds wederkerende materialen een eenheid. In de omringende villa-kolonie Hohenhagen kunnen nog meer gebouwen van Henry van de Velde, Peter Behrens en J.L.M. Lauweriks worden bewonderd.
www.hagenentdecken.de

Osthaus Museum Hagen

Tip 3
Het interieur van het huidige Osthaus Museum Hagen, dat in 1902 zijn poorten opende als Museum Folkwang, werd vormgegeven door Henry van de Velde. Twee decennia lang haalde Karl Ernst Osthaus door zijn museumwerk nationale en internationale kunstwerken naar de industriële regio en had van hieruit weer een invloed op de regionale grenzen. De presentatie van de avant-garde zorgde ervoor dat de Hagense Folkwang een sterke magneet werd, die wordt bezocht door tal van kunstfans.

Het oogpunt van de verzameling ligt op de vroege klassieke Moderne, het expressionisme en het sociaal realisme. Het Osthaus Museum biedt regelmatig openbare rondleidingen naar Hohenhof aan, de voormalige woning van de familie Osthaus, en de huizen van Peter Behrens en J.L.M. Lauweriks in de 'kunstenaarskolonie Hohenhagen'.
www.osthausmuseum.de