Sanaa Kubus
Licht en duidelijke vormen bij het werelderfgoed Zollverein
De machtige en gelijktijdig lichte architectuur van de Sanaa Kubus staat in een inspirerend contrast ten opzichte van de industriële gebouwen van de Essener Zeche Zollverein.
De 34 meter hoge betongrijze blok rijst als een sculptuur met onregelmatig verdeelde vierkante ramen uit de bodem. Heel bewust hebben de Japanse architecten en Pritzker-winnaars Kazuyo Sejima en Ryue Nishizawa van het architectenburo SANAA met de kubus aan de noordelijke ingang van de Zeche Zollverein in Essen een markante, grote vorm geschapen, die zich afzet tegen de gebouwen van het Unesco-werelderfgoed Zollverein.
De bijzonderheid van het 34 meter hoge gebouw met een oppervlak van 35 x 35 meter bestaat in zijn binnenste structuur: De ruimte van de vijf etages, vier etages plus een dakterras, hebben allemaal een andere hoogte.
Transparant en licht
De talrijke openingen (vijf vleugeldeuren en 134 ramen met verschillend formaat) nemen de grote blok het monumentale uitzien en laten hem in tegenstelling door de vele door- en inblikken transparant en licht verschijnen. Het kan een verwarrende indruk achter laten bij de waarnemer, dat de etages van het gebouw, anders dan normaal, niet door de raamrangschikking kunnen worden herkend.
Bovendien is er geen duidelijk herkenbare voor- en achterkant, de gevel bestaat veel meer uit vier gelijkwaardige zichtbare zijden, waarbij niet eens de ingangen bijzonder eruit steken. De openingen schijnen op het eerste oog volkomen toevallig verdeeld en zien er dankzij de aan de binnenkant geplaatste ramen eerder uit als fragmenten.
Een kijkje van binnen
Van binnen wordt het uitzicht op de omgeving door de aldaar zichtbare ramen een echt schilderij. De rangschikking van de ramen baseert op een daglichtsimulatie voor het gebruik van de plattegrond en werd vervolgens door de architecten geoptimaliseerd op het uitzicht. Zo is het overgrote deel van de ramen op de Zeche Zollverein gericht.
Op de begane grond van de vijf etages tellende kubus bevinden zich de foyer, een cafetaria evenals een glazen presentatiezaal. De tien meter hoge eerste etage is nagenoeg leeg en dient als multifunctionele ruimte, terwijl op de andere etages de kantoor- en scholingsruimtes, ateliers en werkplaatsen hun plek hebben gevonden.
Mijnwater warmt de kubus
Een andere bijzonderheid van de Sanaa Kubus is bovendien de actieve warmte-isolatie, waarbij het warme mijnwater vanaf het mijnterrein in een slangensysteem wordt geleid, dat in de 30 centimeter dikke wanden is geïntegreerd.
Sinds 2010 wordt de Zollverein-Kubus voor representatieve doeleinden, presentaties en theorie-onderwijs van de Folkwang Universität der Künste voor het bereik Vormgeving gebruikt. De diverse ruimtes van het Sanaa gebouw worden bovendien verhuurd voor vergaderingen, trainingen, workshops en tentoonstellingen.
